Przejdź do treści
Strona główna » Rola kwasów tłuszczowych Omega 3

Rola kwasów tłuszczowych Omega 3

  • przez
Rola kwasów tłuszczowych Omega 3

Kwasy tłuszczowe z grupy Omega 3 są intensywnie badane od ponad trzydziestu lat. Błędy żywieniowe są jednym z najważniejszych czynników ryzyka wielu chorób cywilizacyjnych, a zwłaszcza chorób sercowo-naczyniowych, zwyrodnieniowo-zapalnych oraz nowotworowych. W licznych badaniach naukowych dowiedziono, że spożywanie pokarmów bogatych w kwasy tłuszczowe grupy omega 3 przynosi wymierne korzyści dla naszego zdrowia. Pierwsze obserwacje i badania kliniczne nad kwasami omega 3 dokonane zostały w latach 70, wśród Eskimosów Grenlandzkich, u których zaobserwowano nieobecność zmian miażdżycowych oraz zadziwiająco małą zapadalność na choroby serca i naczyń, cukrzycę, choroby skóry, astmę oskrzelową, a także nowotwory. Obserwacje te powiązano ze szczególną dietą Eskimosów, która obfitowała w organizmy morskie – foki i ryby, zawierające duże ilości kwasów Omega 3 (EPA i DHA).

Do grupy kwasów Omega 3 zaliczamy:

  • EPA- czyli kwas eikozapentaenowy
  • DHA- kwas dokozaheksaenowy
  • ALA- kwas alfa linolenowy

Kwasy EPA I DHA występują głównie w organizmach morskich, z których są pozyskiwane. Produkty uzyskane z organizmów morskich nazywane są potocznie tranem. Natomiast kwas alfa-linolenowy występuje np. w oleju lnianym czy rzepakowym.

W organizmie człowieka kwasy z rodziny n-3 występują m.in. jako składniki fosfolipidów błonowych, a zatem są obecne w dużych ilościach w tkance układu nerwowego, siatkówce oka oraz jądrach.

Przeprowadzono liczne badania naukowe potwierdzające korzyści ze stosowania kwasów omega 3 zarówno w profilaktyce jak i leczeniu schorzeń serca. Mechanizm odpowiedzialny za dobroczynne właściwości tej grupy kwasów w odniesieniu do układu krążenia wynika m.in. z regulacji poziomu przeciw-zapalnych eikozanoidów, czyli hormonów tkankowych, dla których kwasy omega 3 są prekursorami. Do eikozanoidów zaliczamy: prostaglandyny, prostacykliny, tromboksany oraz leukotrieny.

Prostaglandyny są biologicznie aktywnymi związkami występującymi w niemalże każdej komórce. W stanach patologicznych, dzięki różnym rodzajom prostagland, organizm może uruchomić liczne reakcje obronne. W zależności od budowy i funkcji wyróżniamy prostaglandyny PGE1- syntetyzowane bezpośrednio z kwasu DHGLA, które aktywują limfocyty, utrzymują w homeostazie krążenie krwi, zapobiegają nadciśnieniu tetniczemu, działają anty-agregacyjnie i przeciw-zapalnie. Drugą grupę stanowią PGE2 -pochodne kwasu arachidonowego (AA), które wykazują działanie indukujące procesy zapalne.

Metabolizm kwasów omega:

Kwasy EPA i DHA zapobiegają takim schorzeniom jak: choroby serca, zatory i zakrzepy naczyniowe oraz wpływają hamująco na rozwój niektórych nowotworów. Wykazują również działanie przeciw-zapalne i przeciw-alergiczne. W zakresie gospodarki lipidowej, obniżają one poziom trójglicerydów we krwi i podnoszą poziom dobrego cholesterolu (HDL). Przeprowadzone badania wykazują korzyści ze stosowania omega 3 w prewencji i terapii chorób serca. W dużych badaniach klinicznych (RCT), w którym wzięło udział około 40 000 pacjentów zastosowano kombinacje kwasów EPA i DHA, uzyskując dobre efekty profilaktyczne u zdrowych ochotników, jak również korzystne efekty lecznicze, w istniejących już schorzeniach serca. Wielostronne, korzystne i bezpieczne działanie kwasów omega 3 na układ sercowo-naczyniowy stwarza szerokie możliwości ich wykorzystywania w terapii kardiologicznej.

Kwasy EPA i DHA obniżają poziom trójglicerydów we krwi, na skutek hamowania ich biosyntezy w wątrobie. Wykazano, ze spożywanie kwasów omega 3 pozwala na obniżenie poziomu trój glicerydów nawet o 30%.

Ponadto, kwasy omega 3 obniżają ciśnienie tętnicze krwi. Mechanizm odpowiedzialny za to działanie to m.in. zwiększenie dostępności tlenku azotu (NO), poziomu prostacykliny (PGI) oraz czynnika rozszerzającego naczynia – tzw. EDRF. Kwasy te wpływają także inhibicyjnie na powstawanie trombosanu TXA2- czynnika kurczącego naczynia oraz prostaglandyny PGE2- substancji odpowiedzialnej za zatrzymanie sodu w organizmie.

Działanie przeciwzakrzepowe kwasów omega 3 polega na zahamowaniu tworzenia takich substancji jak: TXA2, interleukiny 1, lipoproteiny oraz PAF. Wśród mieszkańców Grenlandii obserwowano przedłużony czas krzepnięcia krwi w stosunku do mieszkańców Europy czy Ameryki, co jest związane z przyjmowaniem przez nich dużej ilości omega 3, wraz z pokarmem.

Badano także wpływ kwasów omega 3 na układ immunologiczny. Okazało się, że EPA i DHA wykazują działanie przeciw-alergiczne oraz przeciw-zapalne. Zmniejszając poziom prostaglandyny PGE2 i leukotrienu LTB4 oraz czynnika TNF, które są uważane za bardzo silne induktory procesu zapalnego, kwasy omega 3 mogą być wykorzystane w terapii schorzeń o charakterze zapalnym m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), wrzodziejącego zapalenia jelit, astmy, schorzeń atopowych a także wielu innych chorób z autoimmunologicznych.

Kwas DHA wchodzi w skład błon komórkowych, wpływając na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Z tego względu już podczas życia płodowego, w dzieciństwie oraz u ludzi dorosłych, kwas DHA należy dostarczać wraz z pożywieniem(ryby) albo w postaci suplementów diety. Wykazano, że u kobiet w ciąży zbyt niski poziom kwasu DHA może być przyczyną małej masy urodzeniowej dziecka.

Mleko matki zawiera niewielkie ilości kwasów EPA i DHA, ale poziom ten zwiększa się wprost proporcjonalnie do ilości spożywanych kwasów omega 3 w diecie.

Wysoki poziom kwasu DHA w diecie dziecka wpływa korzystnie na jego rozwój umysłowy, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia syndromu ADHD. Kwasy Omega 3 stosowane u dzieci w wieku szkolnym, przyczyniają się do wzrostu koncentracji najmłodszych oraz pozwalają na szybsze uczenie się.

Kwasy omega 3 są także badane pod kątem przydatności w potencjalnej terapii schorzeń nowotworowych. Badania sugerują, że kwasy te mogą ingerowac w struktury fosfolipidów błonowych komórek nowotworowych, wykazując wpływ na poziom cytokin, oraz hamując produkcję prozapalnego kwasu AA. Temat ten wymaga jeszcze wielu długoletnich badań.

Spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 powinno mieścić się granicach 500 mg dziennie. Dawka ta jest przeznaczona dla osób zdrowych. Natomiast pacjenci z rozpoznanymi chorobami sercowo-naczyniowymi powinni zażywać je w ilości około 1000 mg dziennie. Nie należy przekraczać dawki 3g na dobę. Należy pamiętać, że przeciętna dieta Europejczyka (może za wyjątkiem niektórych mieszkańców Basenu Morza Śródziemnego) jest uboga w kwasy omega-3. Aby być zdrowym należy spożywać ryby 2-3 razy w tygodniu. W Polsce spożycie ryb jest jednak okoo trzy razy za małe. Aby uzupełnić poziom kwasów EPA i DHA, można także stosować suplementy diety w postaci kapsułek, albo w postaci oleju butelkowanego. Istnieją przeciwwskazania do stosowania suplementów zawierających kwasy omega-3. Do głównych przeciwwskazań należą: skazy krwotoczne, hemofilia, stosowanie leków przeciwzakrzepowych (nasilenie działania) oraz padaczka. Analiza korzyści i ryzyka powinna być zawsze przeprowadzona u każdego pacjenta, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo i skuteczność terapii. Badania wykazały także celowość stosowania kwasów omega 3 łącznie ze statynami i fibratami.

Kwasy tłuszczowe Omega 3

Kwasy tłuszczowe omega-3 (inaczej kwasy tłuszczowe n-3) są to nienasycone kwasy tłuszczowe, przy których trzecim od końca atomie węgla występuje podwójne wiązanie w łańcuchu węglowym. Do tej grupy należą m.in. wielonienasycone kwasy pełniące bardzo ważną rolę w odżywianiu człowieka:

kwas alfa-linolenowy (ALA), kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eikozapentaenowy (EPA).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *